آیت الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی (۱۳۱۶-۱۴۱۴ق/۱۲۷۸-۱۳۷۲ش)، از علمای بزرگ شیعه و از مراجع تقلید در عصر معاصر بود که پس از درگذشت آیت الله بروجردی به مرجعیت رسید.
آیت الله گلپایگانی، علوم دینی را در اراک و قم نزد حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، میرزای نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ محمدرضا مسجدشاهی اصفهانی، حاج شیخ ابوالقاسم کبیر، آیت الله بروجردی، آقا ضیاء‌الدین عراقی و شیخ محمدحسین غروی اصفهانی و دیگران بهره برد.
آیت الله گلپایگانی، از یاران و حامیان امام خمینی در مبارزه با رژیم شاه بود و با پیام‌ها، اعلامیه‌ها، سخرانی‌ها و اقدامات دیگر تا سقوط شاه به مبارزه پرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز از حامیان انقلاب و رهبری امام خمینی بود.
برخی از زبده‌ترین شاگردان ایشان عبارتند از: حضرات آیات و حجج اسلام
مرتضی حائری یزدی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، مرتضی مطهری؛
محمدعلی قاضی طباطبایی، سید اسدالله مدنی، محمد مفتح؛
سید محمد حسینی بهشتی، حسینعلی منتظری، علی مشکینی؛
ناصر مکارم شیرازی، سید محمدعلی علوی گرگانی، علی احمدی میانجی؛
جعفر سبحانی، لطف‌الله صافی گلپایگانی، حسن حسن‌زاده آملی؛
محمد مؤمن، رضا استادی، سید محسن خرازی، علی کریمی جهرمی؛
احمد صابری همدانی، حسین شب زنده‌دار، علی افتخاری گلپایگانی؛
مجدالدین محلاتی، احمد جنتی، مرتضی مقتدایی، علی‌پناه اشتهاردی؛
محسن حرم‌پناهی، جلال طاهر شمس گلپایگانی، محمد واعظ‌زاده خراسانی؛
سید محمدباقر ابطحی، احمد آذری قمی، محمدتقی ستوده؛
غلامرضا صلواتی، علی نیری همدانی، علی ثابتی همدانی، سید مهدی یثربی کاشانی.
آیت الله گلپایگانی خدمات فرهنگی و اجتماعی بسیاری داشته‌اند، از جمله آنها تاسیس بیمارستان، دارالقران الکریم، مدارس علمیه، مجمع جهانی اسلامی در لندن، مؤسسه خیریه حضرت ولی عصر و خدمات دیگر می‌باشد. از ایشان تالیفات بسیاری به جا مانده است.
